O meni

Gde živi Sreća? 

Jedna jevrejska poslovica kaže da je razlika između mogućeg i nemogućeg u tome što je za ovo drugo potrebno više vremena i vere. Ali ako je tako, gde pronaći mapu koja vodi do blaga bez kojeg više ne možemo, a možda i ne moramo?

Zovem se Lara Đorđević, pravnik sam i pisac, a pitanje o kojem već dugo razmišljam glasi: da li su naše epske pesme i bajke, u smislu Jungove analitičke psihologije, sastavni deo serije epskih pesama i bajki, i mogu li nam, u kontekstu serije čiji su deo, reći više nego što to može svaka od njih ponaosob?

Jung je tvrdio da se „izolovan, neproziran san retko može tumačiti čak i sa približnom sigurnošću. „Otuda“, rekao je, „tumačenju pojedinačnih snova pridajem malu važnost. Jer, relativnu sigurnost postiže tumačenje tek u seriji snova, pri čemu sledeći snovi ispravljaju zablude u tumačenju prethodnih“. Analogija između snova i velike književnosti je u analitičkoj psihologiji sasvim uobičajena, jer mitovi, legende, bajke, snovi, vizije, simboli i sva velika postignuća ljudskog roda iz oblasti umetnosti, arhitekture i književnosti izviru iz kolektivnog nesvesnog, a moja dosadašnja istraživanja su pokazala da u epskim pesmama, kao i u narodnim bajkama, postoje duboke poruke i veze kojih do sada nismo bili svesni.

Teze sa kojima sam, uostalom, započela istraživanje bile su:

– da postoje neistraženi nivoi srpskih epskih pesama koji su dublji od moralne dimenzije i igre Dobra i Zla, tj. da su koreni tih pesama u kolektivnom nesvesnom, što bi značilo da njihov potencijal daleko prevazilazi okvire obrazovnih institucija i dosadašnji nivo i način izučavanja, jer te pesme imaju i praktičnu upotrebnu vrednost s obzirom na to da predstavljaju transpersonalni materijal koji može da omogući svesno otvaranje prema arhetipskim doživljajima; drugim rečima, ove pesme su žive i vitalne, a njihovu pravu vrednost ni svrhu još nismo otkrili;

– da kao forma koja čuva arhetipske predstave nesagledive snage, ne samo da prikazuju proces ljudskog razvoja već predstavljaju simbolički izraz obreda inicijacije i metaforički prikaz smrti stare ličnosti koja umire radi rođenja na višem nivou svesti, pa da kao most ka središnjem i suštinskom delu ličnog i kolektivnog bića, mogu da vode putem svesnog ličnog sazrevanja pri čemu se čiste nasleđene uslovljenosti i ograničavajuća uverenja, rešavaju unutrašnji sukobi i isceljuju unutrašnji nemiri čime se stvara poželjnija stvarnost; ukratko, ove pesme mogu da nam pomognu da živimo bolje i sadržajnije;

– da bi osvešćivanje tih arhetipskih sadržaja moglo da omogući bolje razumevanje sebe i sopstvenih životnih i istorijskih okolnosti, što bi eventualno dovelo do sveobuhvatnijeg sagledavanja stvarnih vrednosti našeg kulturnog porekla i postavilo čvrst i stabilan temelj za buduće samoostvarenje; jednostavnije govoreći, ove pesme su lek protiv predrasuda i nesigurnosti i dobro sredstvo za samoprihvatanje.

Ispitivanje ovih pretpostavki u svetlu Jungove analitičke psihologije, njegovog koncepta Anime i teorije kompenzacije, započela sam analizom pesme „Banović Strahinja“. Tumačila sam arhetipske simbole i analizirala Pesmu na nivou subjekta, tako što sam svaku figuru i svaku predstavu posmatrala kao jedan od likova jedinstvene psihe. Ono što sam tokom istraživanja otkrila prevazišlo je prvobitna očekivanja.

Ispostavilo se da je pesma „Banović Strahinja“ priča o Animi i oslobađanju ženskog principa u muškarcu, koja se sa ženske tačke gledišta može posmatrati kao oslobođenje sopstvene ženske prirode. To, međutim, nije bilo sve jer je analiza pokazala da je ovo i priča o inicijaciji u zrelu muškost, koja podrazumeva stupanje u svesni odnos sa arhetipovima Kralja, Ratnika, Čarobnjaka i Ljubavnika, što su arhetipske figure zrele muške psihologije, koje se u ženskoj psihi javljaju na nivou njenog Animusa. Uz bolje razumevanje bezgranične netrpeljivosti i bezuslovnog nepovrenja između ženskog i muškog dela čovečanstva i tog najvećeg i najdugotrajnijeg rata koji se vodi na planeti Zemlji, u dubokoj povređenosti veličanstvenog Muškog i veličanstvenog Ženskog naslućena je tačka mogućeg pomirenja.

Jung je verovao da svi možemo da analiziramo snove jer svi sanjamo, a da arhetipski snovi zaista vrede tek ako su protumačeni. Dubinsko-psihološka analiza epskih pesama nije književna analiza, a kako nije poznato da je srpsko narodno predanje posmatrano na ovaj način, ovaj rad bi mogao dati novi kvalitet. Jedna protumačena pesma, uostalom, otvorila je novi put prema odista vrednom poduhvatu čiji bi se puni značaj eventualno sagledao tek u seriji protumačenih pesama.

Sreća je u oduševljenosti, a oduševljenje zlatnim ključevima koje nam je ostavio Jung, ne jenjava, pa je iz zamisli da ispitam mogućnost primene Jungovog učenja na entitet kakav je grad, nastala knjiga „Beogradski krugovi“.